Psikiyatri tanı kitabı DSM V de, disparoni ‘erkekte ya da kadında cinsel ilişkiye, sürekli olarak ya da yineleyici bir biçimde eşlik eden genital ağrının olması’ seklinde tanımlanmaktadır. Ağrının tekrarlayıcı olması tanı koymada önemli bir kriterdir. Kısa süreli ve geçici olan ağrılar disparoni olarak kabul edilmezler. Kadınlarda daha sık görülür ve ağrıyı, “genital bölgede basınç”, “yırtılma”, veya “yanma hissi” olarak tarif ederler.

Ağrı birleşme sırasında olmakla birlikle, hemen öncesinde ya da sonrasında da olabilir. Erkeklerde kadınlara oranla daha az sıklıkla görülen bu bozukluk genellikle Peyronie hastalığı ve prostatit gibi tıbbi bir bozukluğa bağlı olarak oluşmaktadır.

Disparoni erkeklerde kadınlara oranla daha az görülmektedir ve çoğunlukla peyronie hastalığı (üretranın darlığına bağlı), prostatit veya gonore, herpes enfeksiyonu gibi tıbbi bir durumla ilişkilidir. Orgazm öncesinde oluşan vazokonjesyon nedeni ile kişi rahatsızlık duyabildiği gibi bazı erkekler nadiren de olsa ejakülasyon sonrası ağrı duyabilirler. Cinsel eylemle ilgili çatışmalara ya da bazı antidepresan ilaçların yan etkilerine bağlı olarak perinal kaslar istemsiz olarak kasılabilmektedir ve bu kasılmalar da ağrıya neden olabilmektedir.

Ağrılı cinsel birleşme, nadir görülen bozukluklardandır. Genellikle üretra, prostat ve mesane enfeksiyonu gibi durumlara bağlı oluşur. Bu tür sorunu olan erkekler cinsel birleşme sonrası peniste yanma hissinden yakınırlar. Bazen tamamen sağlıklı erkeklerde de ejekülasyon sonrası penis başında aşırı duyarlılık ve ağrı olabilir. Kaplan, ağrılı ejekülasyon ya da ejekülasyon sonrası oluşan ağrıyı, erkeğin ejekülasyonla ilgili kaygısı nedeniyle perine kaslarında spazm oluşmasına bağlamıştır.

Disparoni Tipleri:

1-Primer: Şikayetle ilk cinsel ilişkiden itibaren vardır.

2-Seconder: Şikayetler sonradan ortaya çıkmıştır.

3-Yüzeysel: Vajina girişinde ortaya çıkan ağrı vardır. Genelde kızlık zarının yapısı, yeterli ıslanma olmadan ilişkiye girmeden kaynaklanır.

4-Derin: Penisin girmesiyle vajinanın derinlerinde ve alt karın bölgesinde ortaya çıkar.

Nedenleri:

Basit bir anatomik problemden karmaşık psikolojik nedenlere kadar bir çok değişkene bağlı olarak ortaya çıkar. Nedeni sadece üreme organı kaynaklı olabileceği gibi, sindirim sistemi hastalıkları, böbrek ve idrar yolları hastalıkları, kas-iskelet sistemi hastalıkları, ruhsal hastalıklar gibi nedenlerde olabilir.

Tedavisi:

Nedenine bağlı olarak; cinsel bilgilendirme, cinsel terapi, cinsel egzersizler, ilaç veya cerrahi tedavi uygulanır. Öncelikle bu sorunu yaşayan erkeklerin ürolog, kadınların jinekolog muayenesi olması fizyolojik bir sorun varsa tedavilerine devam etmeleri yerinde olur. Psikolojik olduğunda da mutlaka bir cinsel terapistten yardım alınmalıdır.

Feyzullah ALPMAN

Uzm. Klinik Psikolog-Psikoterapist

Kaynaklar:

Sungur M.Z., Psikiyatri Dünyası 1999;2:60-64

Kaplan, H.S.: Disorder of Sexual Desire, New York, Brunner/Mazel, 1979

Keçe, C. Cinselliğin Dayanılmaz Ağırlığı, Ankara, 2006