Alkolü bırakmanın yolları, neler yapılabilir? Fiziksel ve ruhsal bir çok zararlarının yanı sıra sosyal ve ekonomik açıdan felakete sürükleyen alkol bağımlılığı; kişinin iç dünyasında yada çevresinde yaşadığı sorunlardan kurtulmak, sıkıntılarını hafifletmek için, yada zevk almak için, sürekli ve aşırı miktarda alkol alınmasıyla oluşur. İlk başlarda zevk için, kederinden, heyecanını bastırmak için alınan alkol özenti, arkadaş çevresinde yalnız kalmamak, sosyal ortamlara uyum sağlamak için de alınabilir. Alkole bağımlı olduktan sonra ise her zaman bir neden bulunur; mutlu ve neşeli olunduğunda, üzüntülü durumlarda, tatiller, partiler, doğum günleri, arkadaş toplantıları gibi. Duygu durumunu düzeltmek için alınan alkol, olumsuz duygulardan geçici olarak uzaklaştırsa da asla sorunları çözmez ve sorunların daha da boyut değiştirerek büyümesine neden olur. Genelde egosu zayıf kişilerin akılcı çözüm yerine tercih ettikleri sorunlarla mücadele yöntemidir bu. Alkol bağımlılarının değersizlik, yetersizlik duyguları yoğundur ve benlik saygısı düşüktür. Bu duygular reddedilir ve bastırılır ve yoğun kaygılara neden olur. Alkol kaygıyı yatıştırır. Daha da önemlisi alkol kişide her şeyi yapabilme gücü ve duyguları oluşturur. Alkol bağımlıları alkol kullanımının ardından ayıldıklarında, içme öncesine göre daha fazla bir şey elde edemediklerinden ve sorunları oldukları gibi kalmayı sürdürdüğünden suçluluk duyar ve umutsuzluk duyguları yaşarlar. Psikolojik ve giderek fizyolojik açıdan düşkünlük derecesinde alkole bağımlılıkla sonuçlanan bir kısır döngü içine girerler. Alkol alımı; gerçek yaşamda ulaşılamayan erk, denetim ve yüksek benlik saygısı sağlar. Kişinin, kalıtsal bir eğilimi de bulunuyorsa kendini iyi hissetmek için alkol kullanmaya devam eder ve alkol bağımlısı olur. Alkolden kurtulmanın ilk adımı neden ve ne zamanlar alındığının farkına varıp, alkolün sorunları asla çözemeyeceğini kavramak ve alkol alınan ortamlardan uzak durmakla mümkündür. Kronik bağımlı olan birinin mutlaka uygun bir klinik ortamında tedavi görmesi gerekir. Alkol bağımlılığı tedavisi başarıyla yürütülen, ilaç tedavisi ve psikolojik yardımı içeren bir süreçtir. İlk aşamada kişinin alkolü kullanım oranı, sağlık durumu tespit edilir, ilaç tedavisiyle bedenin alkolden arındırılması, bireysel terapi ve grup terapisiyle tekrar başlamanın önlenmesi, ailenin programa dahil edilmesi ve alkolü bırakmak için gerekli motivasyonun sağlanması hedeflenir. Geçici iyileşme sağlansa da tedavi 3-4 ay gibi bir süre devam etmelidir. Kişinin alkol almasına neden olan nedenlerin, bireysel ve ailevi sorunlarının bu süreçte giderilmesi, psikososyal becerilerin (öfke kontrolü, stresle başa çıkma, duygularını ifade edebilme v.b.) kazandırılması gerekir. Bırakılmaz ise neler olabilir? Alkolün zararları sayılamayacak kadar çoktur. Fiziksel ve ruhsal tahribatının yanı sıra, kişiyi ekonomik sıkıntıya sokması, ailesiyle ve sevdikleriyle sorunlar yaşamasına neden olması, toplumsal huzuru bozması, suça teşvik etmesi, suç oranlarının artmasına ve trafik kazalarına neden olması, boşanma, terk edilme gibi bir çok sosyal sorunlara sebep olur. Alkol alındıktan sonra mantıklı hareket edilemediğinden eğlenceli bir ortamda dahi çok kötü davranış bozuklukları görülebilmektedir. Kavgalar, sataşmalar, şiddet gibi trajik sonuçlar doğurmaktadır. Alkol insanın sağlıklı düşünmesini engeller, zihni uyuşturur. Alkollü insan sağlıklı düşünemez ve hareket edemez. Bu nedenle hem kendisi için hem de çevresi için tehlike oluşturur. Depresyon, paranoya, intihar, hafıza kayıpları ve erken bunama gibi psikolojik sorulara yol açar. Yaşam kalitesini oldukça düşüren alkol; uyku kalitesini bozulmasına, panik nöbetlerinin oluşumuna, ağrılara ve nefes darlığına neden olur. Konsantrasyon eksikliğine, Karaciğer sirozu, körlük, kalp büyümesi, yüksek tansiyon, kas yıkımı, kan hastalıkları, zatürre, felçler gibi bedensel hastalıklara neden olur. Ayrıca erkeklerde iktidarsızlığa, kadınlarda da adet düzensizliğine neden olmaktadır. Ülkemizde yapılan bir araştırmaya göre cinayetlerin %85, tecavüzlerin %50, şiddet olaylarının %50, trafik kazalarının %65, eşlerine şiddet uygulayanların %70 i, akıl hastalıklarının %60’ının nedeni alkoldür! Kısacası alkol kişiye, aileye ve topluma ciddi zararlar vermektedir. Feyzullah ALPMAN Uzm. Klinik Psikolog - Psikoterapist